อาการปวดหู
Last update: 07.09.2009
อาการปวดหูเป็นอาการที่พบได้บ่อย ซึ่งอาจเกิดจากโรคของหูเอง หรือเกิดจากโรคของอวัยวะอื่นๆ
อาการปวดหู
ผศ. นพ. ปารยะ อาศนะเสน
ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

อาการปวดหูเป็นอาการที่พบได้บ่อย ซึ่งอาจเกิดจากโรคของหูเอง หรือเกิดจากโรคของอวัยวะอื่นๆ
สาเหตุของอาการปวดหู
- พยาธิสภาพที่เกิดจากโรคของหูเอง ทั้งหูชั้นนอก, หูชั้นกลาง และหูชั้นใน
- หูชั้นนอก : - การบาดเจ็บของใบหู, ช่องหูชั้นนอก และเยื่อบุแก้วหู
- สิ่งแปลกปลอมในช่องหูชั้นนอก
- ขี้หูอุดตันในช่องหูชั้นนอก
- เนื้องอกของใบหู, ช่องหูชั้นนอก
- การอักเสบของกระดูกอ่อนของใบหู (perichondritis)
- หูชั้นนอกอักเสบชนิดเฉียบพลัน และเรื้อรัง
- ฝีในช่องหูชั้นนอก
- เยื่อบุแก้วหูอักเสบ
- หูชั้นกลาง : - การบาดเจ็บของหูชั้นกลางจากการเปลี่ยนแปลงของความดันบรรยากาศ (barotrauma) ทำให้มีเลือดออกในหูชั้นกลาง
- ท่อยูสเตเชียนทำงานผิดปกติ ทำให้เกิดความดันเป็นลบในหูชั้นกลาง
- เนื้องอกในหูชั้นกลาง และโพรงอากาศมาสตอยด์
- หูชั้นกลางอักเสบชนิดเฉียบพลัน และเรื้อรัง
- โพรงอากาศมาสตอยด์อักเสบเฉียบพลัน
- ฝีของโพรงอากาศมาสตอยด์
- หูชั้นใน : - การบาดเจ็บของหูชั้นใน ทำให้มีเลือดออกในหูชั้นใน
- เนื้องอกของประสาทการทรงตัว เช่น acoustic neuroma
- หูชั้นในอักเสบ (labyrinthitis)
- พยาธิสภาพที่เกิดจากโรคของอวัยวะอื่นๆ แล้วมีอาการปวดร้าวมาที่หู เนื่องจากหูเป็นอวัยวะที่มีประสาทสมองคู่ที่ 5, 7, 9 ,10 และ ประสาทไขสันหลังส่วนคอช่วงบนมาเลี้ยง ดังนั้นเมื่อมีพยาธิสภาพของอวัยวะที่เลี้ยงด้วยประสาทดังกล่าว จะทำให้มีอาการปวดหูได้ (referred otalgia)
- จากประสาทสมองคู่ที่ 5
จมูกและไซนัส - ผนังกั้นช่องจมูกคด และไปกดกับเยื่อบุจมูกด้านข้าง
- เนื้องอกของจมูก และ/หรือไซนัส
- การติดเชื้อ เช่น จมูกอักเสบ, ไซนัสอักเสบ
โพรงหลังจมูก - การบาดเจ็บ เช่น การตัดต่อมอดีนอยด์
- เนื้องอกของโพรงหลังจมูก
- การติดเชื้อ (โพรงหลังจมูกอักเสบ)
เหงือก, ฟันและขากรรไกร - การสบฟันที่ผิดปกติทำให้กล้ามเนื้อบริเวณขากรรไกรทำงานผิดปกติ
- เนื้องอกของขากรรไกร
- ฟันผุ, รากฟันอักเสบ, เหงือกอักเสบ
- ฟันคุด, ฝีที่รากฟัน
- ข้อกระดูกขากรรไกรอักเสบ
ต่อมน้ำลาย - นิ่วในท่อน้ำลายของต่อมน้ำลาย
- การติดเชื้อ (ต่อมน้ำลายอักเสบ)
ช่องปาก และลิ้นส่วนหน้า - เนื้องอกของช่องปาก และลิ้นส่วนหน้า
- การอักเสบติดเชื้อในช่องปาก และลิ้นส่วนหน้าอื่นๆ เช่น
- หลอดเลือดที่ขมับอักเสบ (temporal arteritis)
- เนื้องอกของประสาทสมองคู่ที่ 5 (เช่น schwannoma)
- ประสาทมีความไวผิดปกติ (trigeminal หรือ sphenopalatine neuralgia)
- จากประสาทสมองคู่ที่ 7
- การบาดเจ็บของประสาท
- เนื้องอกของประสาทสมองคู่ที่ 7 (เช่น schwannoma)
- การอักเสบติดเชื้อ เช่นจากไวรัส (Ramsay-Hunt Syndrome)
- อัมพาตของประสาทแบบเบลล์ (Bell’s palsy)
- ประสาทมีความไวผิดปกติ (geniculate neuralgia)
- จากประสาทสมองคู่ที่ 9 และ 10
คอหอยส่วนบนและลิ้นส่วนหลัง (โคนลิ้น)
- การบาดเจ็บ เช่น ก้างหรือกระดูกตำคอ ปักที่ทอนซิล หรือโคนลิ้น เกิดการอักเสบหรือเกิดแผล, การตัดต่อมทอนซิล
- เนื้องอก เช่น มะเร็งของต่อมทอนซิล, มะเร็งของโคนลิ้น
- การติดเชื้อ เช่น ผนังคอหอยอักเสบ, ต่อมทอนซิลที่ผนังคออักเสบ, หนองฝีของต่อมทอนซิล, ต่อมทอนซิลที่โคนลิ้นอักเสบ,ต่อมน้ำเหลืองที่ผนังหลังคออักเสบ
กล่องเสียง และคอหอยส่วนล่าง และหลอดอาหาร
- การบาดเจ็บ เช่น ก้าง หรือกระดูก หรือสิ่งแปลกปลอม
- เนื้องอก
- การติดเชื้อ และการอักเสบ การระคายเคือง
อื่นๆ เช่น ประสาทไวผิดปกติ (glossopharyngeal neuralgia)
- จากประสาทไขสันหลังส่วนคอช่วงบน
- การบาดเจ็บ เช่น การเกิดอุบัติเหตุบริเวณคอ, มีข้ออักเสบบริเวณคอ หรือ กล้ามเนื้อคออักเสบ, ประสาทอักเสบหลังการผ่าตัดบริเวณคอ, โรคหมอนรองกระดูกต้นคอ
- เนื้องอก
- การติดเชื้อ เช่น ฝี หนองของกล้ามเนื้อคอ, ต่อมน้ำเหลืองที่คออักเสบ
- อื่นๆ เช่น กระดูกคอเสื่อม
การวินิจฉัยสาเหตุของอาการปวดหู แพทย์จะซักประวัติอาการของหูต่างๆ รวมถึง อาการที่ผิดปกติของอวัยวะอื่นๆโดยรอบ โดยเฉพาะอวัยวะที่เลี้ยงด้วยประสาทสมองคู่ที่ 5, 7, 9, 10 และ ประสาทไขสันหลังส่วนคอช่วงบน รวมถึงการตรวจร่างกายทางหู, คอ , จมูก อย่างละเอียด รวมทั้งช่องปาก เหงือก ฟัน ข้อต่อขากรรไกร และในบางรายอาจต้องส่งตรวจเพิ่มเติม เช่น การส่องกล้องตรวจ, การถ่ายภาพรังสี โดยใช้เอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) หรือใช้คลื่นแม่เหล็ก (MRI)
การรักษา
- การรักษาตามอาการ เช่น อาจใช้ยาระงับปวดชั่วคราว ในรายที่กำลังหาสาเหตุ หรือยังหาสาเหตุไม่พบ
- การักษาตามสาเหตุ
จะเห็นว่าอาการปวดหู เกิดจากหลายสาเหตุตั้งแต่ การอักเสบธรรมดาของหูไปถึงเนื้องอกของอวัยวะอื่นๆ ดังนั้นไม่ควรนิ่งนอนใจ เมื่อมีอาการปวดหู ควรปรึกษาแพทย์หู คอ จมูก เพื่อหาสาเหตุของอาการปวดหู
___________________________________________
Download File